W eksperymentach z nieruchoma tarcza naladowane czastki (np. elektrony lub protony) sa przyspieszane w polu elektrycznym. Czastki te zderzaja sie z tarcza, ktora moze byc gazowa, ciekla lub z ciala stalego. Przy pomocy detektorow okreslamy ladunki, pedy, masy, etc. czastek powstalych w wyniku zderzenia.

Przykladem tego typu eksperymentu jest doswiadczenie Rutherforda ze zlota folia. W eksperymencie tym radioaktywne zrodlo dostarczalo wysokoenergetycznych czastek alfa, ktore zderzaly sie z nieruchoma, zlota tarcza. Detektorem byl siarczek cynku pokrywajacy ekran.