TTeorie ktora w przyszlosci polaczy (mamy taka nadzieje) silne, slabe i elektromagnetyczne odzialywania w jedna, uniwersalna TEORIE nazywamy "Wielka zunifikowana teoria" Nawet dzis fizycy potrafia sformulowac takie teorie, jednak potrzebne sa nowe dane doswiadczalne aby moza bylo sprawdzic ktora wersja (jesli wogole jakas) opisuje nature.

Jesli wielka unifikacja wszystkich oddzialywan jest mozliwa, wowaczas wszystkie obserwowane obecnie rodzaje sil w przyrodzie sa roznymi przejawami tego samego, UNIWERSALNEGO ODDZIALYWANIA. Jak to mozliwe by oddzialywania tak dramatycznie rozniace sie od siebie efektami i sila jak silne, slabe i elektromagnetyczne mogly byc faktycznie jednym i tym samym ? Rzecz zadziwiajaca, ale wspoczesna teoria i dane doswiadczalne wyraznie sugeruja unifikacje wszystkich sil przy bardzo wysokiej energii, narazie niedostepnej dla naszych dowiadczen (patrz rysunek ponizej).

NA osi pionowej oznaczono sile sprzezenia (bezwymiarowa stala sprzezenia) na osi poziome energie. Sila sprzezenia zalezy od energi. Jak widac na rysunku przy energii ok. 10¹⁶ GeV wszystkie trzy rodzaje oddzialywan (strong- silne weak-slabe i electromagnetic - elektromagnetyczne)unifikuja sie. Spekulacje na temat wielkiej unifikacji sugeruja istnienie nowej czastki posredniczacej w oddzialywaniach, ktore moglyby doprowadzic do rozpadu protonu. Takie rozpady musialyby byc jednak niezmiernie rzadkie, w pprzeciwnym razie po prostu by nas nie bylo ! Pomiary pokazuja, ze czas zycia protonow jest wiekszy niz 10 do 32 potegi lat !