Najwazniejsze wyniki eksperymentow H1 i ZEUS

Eksperymenty H1 i ZEUS rozpoczely zbieranie danych w 1992 roku. Od tego czasu obie wspolprace opublikowaly po okolo stu prac naukowych, ktorych nie sposob tu strescic. Do najwazniejszych obserwacji, takich ktore maja istotny wplyw na rozwoj teorii czastek elementarnych, naleza

Dokladny pomiar gestosci tych skladnikow protonow ktore niosa badzo mala czesc jego pedu. Kwarki (tzw. walencyjne, ktorych w protonie jest 3) niosa okolo polowy pedu protonu. Pozostaly ped niosa gluony, ktore niczym klej wiaza kwarki. Czesc z nich niesie 1/1000 albo 1/10000 albo jeszcze mniejsza czesc pedu protonu. Pomiar ich gestosci czyli tzw. funkcji struktury dla malych x okazal sie niezmiernie wazny dla teorii silnych oddzialywan.
Glownym zadaniem, do ktorego wykonania zostaly zbudowane oba detektory jest zbadanie takiego rozpraszania elektronow na protonach, w ktorych zostal przekazany bardzo wielki ped. W takich zderzeniach zdolnosc rozdzielcza z jaka elektrony widza wnetrze protonu jest tak ogromna, ze moga sie ukazac naszym "elektronicznym oczom" nowe poziomy budowy materii lub tez nowe rodzaje niezwykle krotkozasiegowych sil. W obydwu eksperymentach H1 i ZEUS na HERA zostaly zaobserwowane niezwykle przypadki, w ktorych obserwujemy silne rozproszenie elektronu na kwarku niosacym bardzo duza czesc pedu protonu.Oto jeden z nich zaobserwowany przez H1 (dotychczas 7). Elektron (samotny slad biegnacy ku lewej od wierzcholka oddzialywania) rozproszyl sie na kwarku ktory niosl x=0.55 pedu protonu pod bardzo duzym katem (elektron biegnacy poczatkowo od lewej ku prawej "zawrocil"). A oto drugi zarejestrowany przez ZEUSa (dotychczas 4). Model standardowy przewiduje bardzo malo takich zderzen. W eksperymentach H1 i ZEUS sa jednak one znacznie czestsze niz bysmy sie tego spodziewli. Teoria nie potrafi jeszcze zinterpretowac tych zdarzen. Jedna z czesciej wysuwanych hipotez jest isnienie LEPTOKWARKOW - niezwyklych obiektow zlozonych z kwarkow i leptonow (w tym przypadku kwarku pierwszej rodziny u i pozytronu e+). Najblizsze lata przyniosa odpowiedz na pytanie czy niezwykle przypadki ZEUS'a i H1 sa tylko fluktuacja statystyczna czy tez prawdziwym odkryciem nowych wlasnosci materii.