Najwazniejsze wyniki eksperymentow H1 i ZEUS
Eksperymenty H1 i ZEUS rozpoczely zbieranie danych w 1992 roku.
Od tego czasu obie wspolprace
opublikowaly po okolo stu prac naukowych, ktorych nie sposob tu strescic.
Do najwazniejszych obserwacji, takich ktore maja istotny wplyw na rozwoj
teorii czastek elementarnych, naleza
- Dokladny pomiar gestosci tych skladnikow protonow ktore niosa badzo mala
czesc jego pedu. Kwarki (tzw. walencyjne, ktorych w protonie jest 3)
niosa okolo polowy pedu protonu. Pozostaly ped niosa gluony, ktore
niczym klej wiaza kwarki. Czesc z nich niesie 1/1000 albo 1/10000 albo
jeszcze mniejsza czesc pedu protonu. Pomiar ich gestosci czyli
tzw. funkcji struktury dla malych x okazal sie niezmiernie wazny
dla teorii silnych oddzialywan.
- Glownym zadaniem, do ktorego wykonania zostaly
zbudowane oba detektory jest zbadanie takiego rozpraszania elektronow na
protonach,
w ktorych zostal przekazany bardzo wielki ped. W takich zderzeniach
zdolnosc rozdzielcza z jaka elektrony widza
wnetrze protonu jest tak
ogromna, ze moga sie ukazac naszym "elektronicznym oczom" nowe poziomy
budowy materii lub tez nowe rodzaje niezwykle krotkozasiegowych
sil. W obydwu eksperymentach H1 i ZEUS na HERA zostaly zaobserwowane
niezwykle przypadki, w ktorych obserwujemy silne rozproszenie elektronu
na kwarku niosacym bardzo duza czesc pedu protonu.Oto jeden z nich zaobserwowany przez H1
(dotychczas 7).
Elektron (samotny slad biegnacy ku lewej od wierzcholka oddzialywania)
rozproszyl sie na kwarku ktory niosl x=0.55 pedu protonu pod bardzo duzym
katem (elektron biegnacy poczatkowo od lewej ku prawej "zawrocil").
A oto drugi zarejestrowany
przez ZEUSa (dotychczas 4). Model standardowy przewiduje bardzo malo
takich zderzen.
W eksperymentach H1 i ZEUS sa jednak one znacznie
czestsze niz bysmy sie tego spodziewli. Teoria nie potrafi jeszcze
zinterpretowac tych zdarzen. Jedna z czesciej wysuwanych hipotez jest
isnienie LEPTOKWARKOW - niezwyklych obiektow zlozonych z kwarkow i
leptonow (w tym przypadku kwarku pierwszej
rodziny u i pozytronu e+).
Najblizsze lata przyniosa odpowiedz na pytanie czy niezwykle przypadki
ZEUS'a i H1 sa tylko fluktuacja statystyczna czy tez prawdziwym odkryciem
nowych wlasnosci materii.