Plazma kwarkowo - gluonowa

Jony ołowiu zderzają się czołowo.

Energia w chwili zderzenia jest wystarczająco duża, by wyprodukować ciężkie cząstki, zwane J-psi. Ich dalsze losy zależą od tego, co wydarzy w chwilach następujących bezpośrednio po zderzeniu. Wrócimy do tego za chwilę.

Protony i neutrony w jonach ołowiu rozdzielają się, tworząc gęstą "zupę" cząstek.

Gdy tylko energia jest wystarczająco duża, nawet kwarki i gluony, normalnie uwięzione wewnątrz protonów i neutronów, wyrywają się z więzów i tworzą plazmę kwarkowo-gluonową (QGP - Quark Gluon Plasma). Jeżeli tak się zdarzy, to niektóre cząstki J-psi ulegną zniszczeniu, ale za to powstaną inne cząstki - kwarki dziwne. Łatwiej też będą powstawać cząstki szybko rozpadające się na pary elektronowe.

W miarę jak plazma kwarkowo-gluonowa stygnie, zaczyna z niej kondensować się zwyczajna materia, podobnie jak woda skrapla się z pary wodnej. Patrząc, jak dużo cząstek J-psi i cząstek zawierających kwarki dziwne oraz jak wiele par elektronowych wyłania się ze zderzenia, badacze potrafią stwierdzić, czy została uformowana plazma kwarkowo-gluonowa i poznać sposób, w jaki ewoluowała. Jak dotąd, dostrzeżono pewne oznaki tworzenia się plazmy kwarkowo-gluonowej, ale ze szczegółowymi badaniami w CERN-ie trzeba będzie poczekać na akcelerator LHC.