podstawy: Serial + LEDy

Podstawy Arduino

LED-y podłączone do Arduino: pinMode(), digitalWrite(), delay() – trzy funkcje, a ile radochy!

Maskotka

Sterowanie bezprzewodowe (PP) – działa! Mimo to pojazd jeździ bokiem, bo silniki pracują nierówno oraz mechanika kuleje…

podstawy: LED + Arduino IDE

Podstawy Arduino

1x LED + Arduino: setup(), loop(), pinMode(), digitalWrite(), delay() – zaczyna się zabawa…

Maskotka

Projekt wraca na trapetę – ale najpierw trzeba to spowrotem uruchomić, a tu przewody się rozłączyły, radiówka nie działa…. Brawo dla PP + BB za reaktywację Maskotki!

Spotkanie organizacyjne 19.10.2020, godz. 16:00

Zapraszam na spotkanie organizacyjne koła. Ustalimy godziny regularnych spotkań, tematykę, poznamy zainteresowania uczestników oraz wymienimy się pomysłami na tegoroczne projekty. Zapraszam wszystkich studentów fizyki – także tych, którzy jeszcze nie mieli doświadczenia z platformą Arduino (na niej będziemy się koncentrować).

Jeśli więc jesteś studentem fizyki ogólnej/medycznej – także czuj się zaproszony. Z pewnością poznasz przydatne narzędzia do przeprowadzania doświadczeń z wykorzystaniem komputera (a właściwie komputera + mikrokontrolera, czyli Arduino).

Oczekuję otwartości i chęci poznawania nowych rzeczy. Przejrzyj zrealizowane projekty koła i przekonaj się, czy Cię to interesuje.

Kiedy? środa 14.10.2020, godz. 11:15, pokój 2045
(nowy termin) poniedziałek 19.10.2020, godz. 16:00, sala 1064

komunikacja SPI (radiówka nRF24L01)

Komunikacja SPI

(Wpis ten jest reaktywacją wpisu z 2017 r. Okazało się, że warto podzielić oryginalny wpis na dwie mniejsze części – jedna dotycząca komunikacji I2C, druga SPI właśnie).

Tutaj https://www.arduino.cc/en/reference/SPI można poczytać czym jest protokół SPI. Nam wystarczy, że jest to szybka komunikacja synchroniczna na krótki dystans, wykorzystująca przynajmniej 3 linie nazwane MISO, MOSI i SCK. Dodatkowo są jeszcze linie CE i SCN. Jeśli więc w jakimś module zobaczymy tak nazwane piny – to znak, że działa w standardzie SPI właśnie. 

Specjalne piny SPI w Arduino to MISO (12 w Arduino), MOSI (11 w Arduino) oraz SCK (13 w Arduin0). Inne piny – CE i CSN są dowolne cyfrowe (występuje różne nazewnictwo – SS to Slave Select i odpowiada CE, który musi działać jako OUTPUT, w odróżnieniu od CSN). W poniższym przykładzie wybrałem 9 i 10 – a dlaczego? okaże się to później (na kolejnych spotkaniach naszego koła). 

nRF24L01+

Bardzo fajny moduł (no i bardzo tani – około 5 zł, co w porównaniu do modułów Bluetooth jest 1/5 ceny) – ale najpierw trzeba wiedzieć, jak podłączać go do Arduino:

UWAGA: zasilanie VCC jest z przedziału 3.3V-3.6V – podłączając do Arduino 5V USZKODZISZ moduł.

Oprogramowanie? Ponownie jest kilka bibliotek, ja użyłem nRF24L01.h by TMRh20. Jak poprzednio – doinstalowujemy do naszego Arduino IDE i tworzymy program odbierający dane:

#include <SPI.h>
#include <nRF24L01.h>
#include <RF24.h>

RF24 radio(9, 10);//CE, CS
const byte rxAddr[6] = "grzyb";

void setup()
{
  Serial.begin(9600);
  Serial.print("nRF24 INIT=");
  bool ok=radio.begin();
  Serial.println(ok);
  radio.openReadingPipe(0, rxAddr);
  
  radio.startListening();
}

char text[32];

void loop()
{
  if (radio.available())
  {
    radio.read(&text, sizeof(text));
    
    Serial.print("t=");
    Serial.print(millis()/1000);
    Serial.print("s, text=");
    Serial.println(text);
  }
}

W linii 6 nadalismy nazwę naszemu strumieniowi – dowolne 5 znaków, niekoniecznie musi być tak jak u mnie… Ale nadajnik też musi nadawać na tym samym „paśmie”:

#include <SPI.h>
#include <nRF24L01.h>
#include <RF24.h>
#include <printf.h>

RF24 radio(9, 10);//CE, CS

uint8_t rxAddr[6] = "grzyb";

void setup()
{
  Serial.begin(9600);
  Serial.print("nRF24 INIT=");
  bool ok=radio.begin();
  Serial.println(ok);
  printf_begin;
  radio.printDetails();
  radio.setRetries(15, 15);
  radio.openWritingPipe(rxAddr);
  
  radio.stopListening();
}

char text[] = "Fiza:         OK!";

void loop()
{
  radio.write(&text, sizeof(text));
  text[7]=48+rand()%10;  
  text[8]=48+rand()%10;
  text[9]=48+rand()%10;
  text[10]=48+rand()%10;
  text[11]=48+rand()%10;
  Serial.println(text);
  delay(3000);
}

Maksymalna długość jednorazowo przesłanego napisu wynosi 32 bajty, a inne ważne rzeczy – w dokumentacji (zachęcam do czytania). 

Problemy? Modyfikacje? 

Np. problem ze zrywaniem połączenia – ludzie piszą o niestabilnym napięciu z pinu 3.3V Arduino oraz o problemie z prądem (pin 3.3V może maksymalnie dać tylko 50mA), dlatego dodają dodatkowy kondensator (mały, np 4.7 μF, 10 μF) do zasilania modułu:

Mogą pojawić się też problemy z anteną, więc albo kupujemy moduł z „wypasioną antenką”:

albo samodzielnie robimy sobie antenkę:

Polecam zajrzeć tutaj aby poczytać o problemach i różnych sposobach ich rozwiązywania, a także o oprogramowywaniu tego moduły.

(c) K.G. 2017, 2019

Pojazd sterowany — działa na radio!

Pojazd sterowany – nRF24L01

Pan Przemek oprogramował pojazd – działa przez radiówkę! Na razie sterowanie odbywa się przy pomocy 4-rech przycisków, a „grzybek” nie jest jeszcze oprogramowany. Od czegoś trzeba było zacząć 😉

Chwilowo nie zgłaszamy problemów z opóźnieniami spowodowanymi tekstowym protokołem – zobaczymy, co będzie dalej. Powyżej warsztat pracy Pana Przemka – jak widać kontroler jest minimalistyczny, a temat stworzenia fajniejszego pozostawiamy na później. Prace nad pojazdem sterowanym przez radio idą w bardzo dobrym kierunku. Za tydzień upgrade Maskotki, a potem nowe podwozie (+ modyfikacje serwomechanizmów do pracy ciągłej).

PM2D3D – małe kroczki, nowe wózki

Przełączenie sterowników silników krokowych na 1/16 kroku (poprzednio: 1/8 kroku) poskutkowało cichszą pracą, lekko wolniejszą – ale za to dokładniejszą (mniej „chwiejnych” linii). Poniżej fajny wydruk:

Dodatkowo trwają prace nad kolejną zmianą konstrukcji – nowe wózki, wydrukowane w 3D, mają zastąpić te z profili Makerbeama.  Zobaczymy co wyjdzie.


Więcej o projekcie PM2D3D na dedykowanej stronie.

(c) K.G.

Kontroler do pojazdu — tekstowy protokół

Pojazd sterowany – nRF24L01

Pan Przemek dalej kombinuje z komunikacją radiową na bazie układu nRF24. Jako nową zabawkę dostał JoyShield-a do Arduino, o takiego:

Jest to bardzo ciekawy układ, bo nie dość, że ma joystick oraz 7 przycisków (4 duże, kolorowe, jeden w joysticku, oraz 2 małe – mikrostyki), to ma jeszcze adaptery na radiówkę nRF24 (i inne też, ale tego nie tykamy). Wszystko złożone w „kanapkę” może pełnić funkcję kontrolera – po przyczepieniu bateryjki 9V (np. gumką recepturką).

Tekstowy protokół — kodowanie

Bazujemy na protokole tekstowym – shield odczytuje położenie joysticka, oraz 5 przycisków (chwilowo nie obsługujemy wszystkich). Dane wysyłane są przez nRF24 jako tekst, a poszczególne pola oddzielone są średnikiem. Jedna paczka danych wygląda więc tak:

507;512;0;1;1;0;0;

gdzie pierwsza liczba określa położenie joy-a na osi X, druga na osi Y, a kolejne zera i jedynki to stan logiczny 5-ciu przycisków. Bardzo proste w utworzeniu tego napisu — dzięki klasie String i jego licznie przeciążonych konstruktorach, oraz operatorowi „dodawania”.

#include <SPI.h>
#include <nRF24L01.h>
#include <RF24.h>
 
RF24 radio(9, 10);//CE, CS
 
uint8_t rxAddr[6] = "grzyb";
 
void setup(){
  Serial.begin(9600);
  Serial.print("nRF24 INIT=");

  bool ok=radio.begin();
  Serial.println(ok);
  radio.setRetries(15, 15);

  radio.openWritingPipe(rxAddr);  
  radio.stopListening();

  //dla modulu JoyShield
  pinMode(2, INPUT);
  pinMode(3, INPUT);  
  pinMode(4, INPUT);  
  pinMode(5, INPUT);  
  pinMode(6, INPUT); 
}
 
char bufor[32];
String napis;
 
void loop(){
  //tworzymy napis wedlug naszego protokolu 
  napis = String(analogRead(A0)) + ";" + String(analogRead(A1)) + ";" + String(digitalRead(2)) + ";" + String(digitalRead(3)) + ";" + String(digitalRead(4)) + ";" + String(digitalRead(5)) + ";"  + String(digitalRead(6)) + ";";

  //przygotowujemy bufor -- tablice z napisem...
  napis.toCharArray(bufor, 32);

  //wazne! wysylamy bufor a nie napis!
  radio.write(&bufor, sizeof(bufor));
}

Ponieważ radio wysyła dane w postaci tablicy, nie możemy wysyłać obiektu napis. Dlatego korzystamy z metody toCharArray() klasy String i przekopiowujemy zawartość napisu do bufora – tablicy. W „eter” wysyłamy tablicę bufor.

Tekstowy protokół — odczyt

No właśnie, prostota użycia napisów pociąga za sobą „problem” odczytywania takich danych. W grę wchodzą bardzo przydatne metody klasy String:

  • indexOf(napis) — zwracająca pozycję napisu w danym stringu (u nas napis to średnik, którym oddzielaliśmy liczby)
  • length() — zwracająca długość stringu
  • remove(od, do) — ucinająca napis od pozycji od do pozycji do
  • substring(od, do) — zwracająca podciąg w danym napisie, od pozycji od do pozycji do
  • toInt(napis) — zamienia napis na liczbę całkowitą (int)

Poniżej program dekodujący nasz protokół – czyli zamieniający napis na

int x,y;
byte b1,b2,b3,b4,b5;

Napis wczytany z klawiatury, przez komunikację szeregową – dzięki temu możemy testować nasz program na różne sposoby (o przeniesieniu tego kodu na radio — będzie za tydzień).

void setup() {
  //dane wprowadzamy z klawiatury przez Serial
  Serial.begin(9600);
}

String tekst;
String ciag;
char znak = ';';//separator pola
int x,y; //wspolrzedne x,y
byte b1,b2,b3,b4,b5;//stan 5 przyciskow
int k,l;//pomocnicze

unsigned long int t1,t2;

void loop() {
 if(Serial.available()>0){
    tekst=Serial.readString();
    Serial.println(tekst);

    t1=micros();
    k=tekst.indexOf(znak);
    ciag=tekst.substring(0,k);
    x=ciag.toInt();
    l=k+1;
    
    k=tekst.indexOf(znak,l);
    ciag=tekst.substring(l,k);
    y=ciag.toInt();  
    l=k+1;
    
    k=tekst.indexOf(znak,l);
    ciag=tekst.substring(l,k);
    b1=ciag.toInt();
    l=k+1;

    k=tekst.indexOf(znak,l);
    ciag=tekst.substring(l,k);
    b2=ciag.toInt();  
    l=k+1;

    k=tekst.indexOf(znak,l);
    ciag=tekst.substring(l,k);
    b3=ciag.toInt();  
    l=k+1;

    k=tekst.indexOf(znak,l);
    ciag=tekst.substring(l,k);
    b4=ciag.toInt();  
    l=k+1;

    k=tekst.indexOf(znak,l);
    ciag=tekst.substring(l,k);
    b5=ciag.toInt();  
    l=k+1;
    
    t2=micros();
    
    Serial.print("Pozycja X: ");
    Serial.println(x);
    Serial.print("Pozycja Y: ");
    Serial.println(y);
    Serial.print("PRZYCISK 1: ");
    Serial.println(b1);
    Serial.print("PRZYCISK 2: ");
    Serial.println(b2);
    Serial.print("PRZYCISK 3: ");
    Serial.println(b3);
    Serial.print("PRZYCISK 4: ");
    Serial.println(b4);
    Serial.print("PRZYCISK 5: ");
    Serial.println(b5);
    Serial.print("czas dekodowaia [mikrosekundy]= ");
    Serial.println(t2-t1);
  }//if
}//loop

Tekstowy protokół — szybkość dekodowania

Wielokrotne użycie powyższych funkcji powoduje, że odkodowanie napisu 507;512;0;1;1;0;0; i zamiana go na

int x, y;
byte b1,b2,b3,b4,b5;

zajmuje dla Arduino UNO od 260 do 550 mikrosekund (czyli ~0.5ms). A dlaczego nie jeden, równy czas? Bo w zależności od postaci dekodowanego napisu mikrokotrolerek musi więcej lub mniej pracować. Mniej „męczy” się w przypadku ciągu 1;1;1;0;0;0;0; a więcej w przypadku 1012;1017;0;0;0;1;1; Dobra, zrozumiałe. A czy to duży czas? Dla człowieka to nic, dla elektroniki sporo… Czy to nam wystarczy – czy nie spowoduje opóźnień (tzw „lagów”) w sterowaniu pojazdem? O tym przekonamy się po zastosowaniu tego protokołu do pojazdu (za tydzień).

Tekstowy protokół: modyfikacje — suma kontrolna

Można pomyśleć o rozbudowie naszego protokołu na dodatkowe „pole”, będące sumą kontrolą. Jeden z pomysłów to wysumowanie wszystkich danych (w końcu to liczby całkowite) i zapisanie tej sumy jako ostatni, dodatkowy element. Dla naszego przypadku wyglądałoby to tak: 507;512;0;1;1;0;0;1021; Po stronie odbiornika dekodujemy napis, liczymy sumę x+y+b1+b2+b3+b4+b5 i porównujemy z ostatnią wartością – nazwijmy ją sumak. A Jeśli nie ma równości… odrzucamy (ignorujemy) paczkę danych i czekamy na kolejną.

Tekstowy protokół: modyfikacje — protokół binarny

Lepiej by było stworzyć podobny protokół ale binarny, czyli nie bawić się w zapis liczb w postaci stringów, dodatkowo oddzielać je przecinkami tylko wysyłać x,y jako integer, a przyciski b1,b2,b3,b4 i b5 jako byte (nie 5 bajtów, a jeden – wszak 1 bajt = 8 bitów, mamy więc nadam zapas). Zyskujemy na tym mniejsze porcje danych – wszystkie informacje z JoyShielda to tylko 5 bajtów, a nie 14 (najlepszy przypadek) czy nawet 20 bajtów (najgorszy przypadek). No i nie ma zabawy w dekodowanie danych z wykorzystaniem metod klasy String… Ale to może przy innej okazji 😉

(c) K.G.