Naukowcy z Deutsches Elektronen-Synchrotron (DESY) opracowali soczewki, które potrafią skupić promieniowanie rentgenowskie do ogniska o średnicy mniejszej niż 10 nm. Soczewki są zrobione z elementów składających się z dziesiątków tysięcy bardzo cienkich (~ 2 nm) warstw zbudowanych na przemian z węglika krzemu (SiC) i z węglika wolframu (WC). Warstwy są produkowane techniką napylania i są wykonane z niezwykle dużą precyzją.

W publikacji, która została już zaakceptowana do druku [1], której współautorem jest dr hab. Andrzej Andrejczuk, pracownik Wydziału Fizyki, zademonstrowano, że przy użyciu dwóch liniowych soczewek wykonanych opisaną techniką udaje się skupić promieniowanie rentgenowskie o energii fotonów 16,3 keV do ogniska o rozmiarach 8,4 x 6,8 nm. Przy użyciu tak skupionej wiązki promieniowania techniką skaningową zobrazowano pierwotniaka kolconóżki (Acantharia). Można sądzić, że jeżeli dodatkowo poprawi się jakość soczewek, będzie można uzyskać ognisko o średnicy ~ 1 nm.

[1] „X-ray focusing with efficient high-NA multilayer Laue lenses”; Saša Bajt, Mauro Prasciolu, Holger Fleckenstein, Martin Domaracký, Henry N. Chapman, Andrew J. Morgan, Oleksandr Yefanov, Marc Messerschmidt, Yang Du, Kevin T. Murray, Valerio Mariani, Manuela Kuhn, Steve Aplin, Kanupriya Pande, Pablo Villanueva-Perez, Karolina Stachnik, Joe P. J. Chen, Andrzej Andrejczuk, Alke Meents, Anja Burkhardt, David Pennicard, Xiaojing Huang, Hanfei Yan, Evgeny Nazaretski, Yong S. Chu and Christian E. Hamm; Light: Science & Applications, 2017; DOI: 10.1038/lsa.2017.162

Komunikat prasowy w DESY: „Novel lenses enable X-ray microscopy with record resolution”